Abstrakty referatów:
- Dr Ruth Noël-Hermann
„Dokąd pędzą dzikie stwory” Przemieszczenie, symbolizowanie i przekształcanie agresji pomiędzy obszarem szkoły, domem i Terapią w Piaskownicy
„Dziecko na świecie – świat w dziecku” – już tytuł konferencji mówi o dwustronnej relacji, w której dziecko rozwija się od samego początku swojego istnienia. Można tę relację nazywać związkiem między światem zewnętrznym a światem wewnętrznym dziecka. W tej dwukierunkowej wymianie dziecko wzrasta – i w zależności od tego, w jakim zewnętrznym świecie się znajduje, tak kształtuje się jego wewnętrzny świat – oraz w zależności od tego, jak kształtuje się jego wewnętrzny świat, tak dziecko zachowuje się w zewnętrznym świecie. Szczególnie ważnym aspektem w tym kontekście jest postępowanie z agresywnością dziecięcą – jak często przecież zachowania agresywne prowadzą do zgłoszenia dziecka na psychoterapię.
My, terapeuci, mamy szczególną przewagę w naszej roli: nie mamy za zadanie edukować dziecka, a raczej pragniemy je zrozumieć. Szukamy odpowiedzi na ważne pytania. Co dziecko chce zakomunikować swoją agresywnością? Jaką ona pełni funkcję? W terapii zabawą, zwłaszcza w Terapii w Piaskownicy, dzieci często mogą wyrazić to, w co na co dzień są uwikłane, nawet nie „wiedząc” o tym. Te wiadomości z wewnętrznego świata dziecka mogą pomóc w złagodzeniu sytuacji w jego świecie zewnętrznym – dodatkowo mogą nam udzielić ważnych wskazówek, gdzie w świecie zewnętrznym jest konieczność zmiany w obszarze rodzicielstwa.
Podczas wykładu chciałabym omówić trzy krótkie opisy przypadków i podzielić się teoretyczną refleksją na temat agresji dziecięcej ilustrując trzy różne sposoby na to, jak zewnętrzny świat dziecka i jego wewnętrzny świat przenikają się, wchodzą w interakcję i mogą rozwijać się we wzajemnej relacji.
Oryginał abstraktu referatu:
WOHIN DIE WILDEN KERLE ZIEHEN? Verschiebung, Symbolisierung und Umwandlung von Aggressivität zwischen Schule, Elternhaus und Sandspiel-Therapie.
Das Kind in der Welt – die Welt im Kind: Der Titel diese Konferenz spricht schon in seiner Formulierung die Bezieung an, in der das Kind von Beginn an steht. Man könnte es die Beziehung zwischen der Aussenweilt und der Innenwelt des Kindes nennen. In diesem Beziehungs-Austausch wächst das Kind auf – Je nach dem, in welche Aussenwelt es gerät, bildet sich seine Innenwelt – und je nach dem, wie seine Innenwelt gestaltet ist, handelt es in der Aussenwelt. Ein besonders akuter Faktor in diesem Zusammenhang ist der Umgang mit der Aggressivität – oft ist es das sichtbar aggressive Verhalten eines Kindes, das zur Anmeldung für eine Kinder-Psychotherapie führt.
Wir Therapeuten haben in unserer Position einen besonderen Vorteil: wir müssen das Kind nicht erziehen, sondern wir können das Kind zu verstehen. Was möchte das Kind mit seiner Aggressivität sagen? Was teilt es uns mit? In der Spiel-Therapie, besonders auch im Sandspiel, können Kinder oft ausdrücken, womit sie innerlich beschäftigt sind, ohne es selber recht zu „wissen“. Diese Mitteilungen aus der Innenwelt können dazu verhelfen, die Situation in der Aussenwelt zu entspannen – und sie können uns auch wichtige Hinweise geben, wo es in der Aussenwelt etwas zu tun gibt im Sinne einer nötigen Elternarbeit.
In diesem Vortrag möchte ich anhand von drei kurzen Fallvignetten wie auch einer theoretischen Reflexion zum Thema Aggressivität drei verschiedene Varianten zeigen, wie Aussenwelt und Innenwelt des Kindes miteinander interagieren und sich in der gegenseitigen Beziehung entwickeln können.
Dr Ruth Noël-Hermann – Zurich/Szwajcaria – doktor nauk humanistycznych, psycholog i certyfikowana psychoterapeutka FSP (Föderation Schweizer Psychologinnen und Psychologen), certyfikowana psychoterapeutka i nauczyciel Terapii w Piaskownicy ISST (International Society of Sandplay Therapy) i SGST (Szwajcarskie Towarzystwo Terapii w Piaskownicy) . Swoją praktykę prowadzi w Zurychu w Szwajcarii. Pracuje terapeutycznie z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi. Prowadziła dotąd szkolenia psychoterapeutyczne w Szwajcarii, Niemczech, Francji, w Belgii i na Łotwie. Mężatka, ma dwoje dzieci w wieku 10 i 15 lat.
- Dr Joerg Rasche
Muzyka i materia: O tańcu ko-ontogenetycznym i algorytmach umysłu.
W ciągu ostatnich 20 lat ludzki genom utracił swoją rolę wiodącego paradygmatu nauk biologicznych na rzecz „connectomu” . Nowy paradygmat, w większości rozpoznawany i rozwijany przez naukowców zajmujących się budową mózgu, jest powiązany z ideą żywego mózgu po śmierci ciała.
W tej utopijnej koncepcji wydaje się być zaniedbany kluczowy punkt widzenia: początek naszego życia psychicznego następuje w tańcu ko-ontogenetycznym każdego z nas (dziecka) z matką. W tym procesie życia, z uczestniczącymi w nim emocjami i wychowaniem zagubiona zostaje idea reduplikacji mózgu. Francesco Varela poświęcił większość swojego życia naukowego idei wzajemnego tworzenia naszego świata. Psychoanaliza rozwojowa, równolegle z tym podejściem, pokazała, jak zarówno matka, jak i dziecko tworzą swój świat w ścisłej łączności fizjologicznej i mentalnej, na długo przed narodzinami – i dalej – najintensywniej w pierwszych dwóch latach życia po narodzinach. To wzajemne participation nie jest tak dalekie od ustaleń fizyki kwantowej, w której jak wiemy nie można wyodrębnić obserwatora i obserwowanego. Nasz mózg i nasz umysł są narządami do postrzegania i tworzenia naszej rzeczywistości. Taniec ko-ontogenetyczny jest procesem. U podstaw materii nie ma materii, lub – jak to wykazałem – u podstaw materii jest matka – to ona jest „linking Miss” (połączeniem) pomiędzy światem fizycznym i umysłem.
Wzorzec, elementy strukturalne tańca ko-ontogenetycznego pojawiają się już w życiu prenatalnym; układ słuchowy jest gotowy i działa w czwartym miesiącu ciąży. Pierwsze połączenia naszej fizjologicznej i umysłowej sieci zawiązują się już w brzuchu matki, zbierając takie dane jak głos matki, rytm jej serca, odgłos jej oddechu i jelit itd. Podobnie dostarczane są informacje na temat regulacji działania neuroprzekaźników odpowiedzialnych za napięcie i relaksację. Algorytmy tego systemu równowagi będą transmitowane do samych narodzin i ostatecznie ukonstytuują strukturalny wzorzec umysłowej percepcji, odzwierciedlania, emocjonalnego dostrajania, mentalizacji i kreatywności. Słynne stwierdzenie Wolfganga Pauli, który powiedział, że wzór naszego umysłu dociera do nieorganicznej warstwy materii, jest komplementarne z tezą twórczego tańca: Muzyka i Materia to dwie strony tego samego cudu – naszego świata. W wyniku tej perspektywy ważne jest, abyśmy byli świadomi koniecznych warunków naszego istnienia: wzajemnej pomocy i solidarności ze wszystkimi innymi stworzeniami.
Oryginał abstraktu referatu:
Joerg Rasche
Music and Matter: About the co-ontogenetic dance and the algorithms of mind.
In the last 20 years the human genome has lost its role as the leading paradigm of biological science to the “connectome”. This paradigm, mostly associated and studied by brain researchers, is linked with the idea of a living brain after the death of the body. In this utopist concept a crucial point of view seems to be neglected: the origin of our mental life in the co-ontogenetic dance of us as babies with our mother. The living process, with its emotions and nurturing aspects, is missing in the idea of e reduplication of the brain. Francesco Varela dedicated much of his scientific life to the idea of the mutual creation of our world. The developmental psychoanalysis, in parallel to this approach, has shown how both, mother and child, create their world in a close physiological and mental connectivity, even before birth, and then especially in the first two years of the postnatal life. This mutual participation is not so far from the findings of quantum physic, that the observer and the observed can´t be differentiated. Our brain and our mind are the organs to perceive and create our reality. The co-ontogenetic dance is a process. At the basis of matter there is no matter, or, as I would point it: At the basis of matter is the mother – she is the “linking Miss” between both, the physical world and the mind.
The pattern, the structural elements of the co-ontogenetic dance emerge already in the prenatal life; the acoustic system is ready and functioning in the fourth month of pregnancy. The first knots of our physiological and mental network are tied already in the belly, by connecting data like the voice of the mother, the rhythms of her heart, the noises of her breathing and intestine, and so on, and the alterations of neurotransmitters regulating tension and relaxation. The algorithms of this balancing system will be transferred to the time after birth, and provide the structural pattern of mental perception, mirroring, affect attunement, mentalisation and creativity. The famous statement of Wolfgang Pauli, who said that the pattern of our mind do reach back and down into the inorganic stratum of matter, is complementary to the view of the creative dance: Music and Matter are two sides of the same miracle – of our world. As a result of this perspective it is essential that we are conscious about the conditions of our existence: Mutual aid and solidarity with all other creatures.
Dr Joerg Rasche – Berlin / Niemcy – psychoanalityk jungowski, pracuje dla dziećmi i dorosłymi, uczył się psychoanalizy w Instytucie C. G. Junga w Berlinie i Zurychu (Sandplay u Dory Kalff). Jest superwizorem i nauczycielem psychoanalizy w wielu krajach ale przede wszystkim w Instytucie Carla Gustava Junga w Berlinie i Zurychu. Obecnie piastuje funkcję Przewodniczącego Deutsche Gesellschaft für Analytische Psychologie (DGAP) a w przeszłości był przez wiele lat Przewodniczącym International Association for Analytical Psychology (IAAP) . Jest także obecnie prezesem Deutsche Gesellschaft für Sandspiel Therapie (DGST). Jest autorem wielu publikacji z dziedziny psychoanalizy, Terapii w Piaskownicy, muzyki psyche oraz historii psychoanalizy jungowskiej. W 2016 r. Współredagował z Thomasem Singerem: „Europe’s Many Souls. Odkrywanie kompleksów kulturowych i tożsamości (Europe´s Many Souls. Exploring Cultural Complexes and Identities – Spring Journal Books). Dr Joerg Rasche jest również wykwalifikowanym muzykiem (pianistą). Za zaangażowanie w rozwój psychoterapii w Polsce i pracę na rzecz pojednania narodów został w 2012 roku uhonorowany przez Prezydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi.
- Dr Katarzyna Walewska
„Pomiędzy kozetką a pianinem”
Autorka zaprezentuje skonstruowana przez siebie technikę diagnozy i terapii dzieci o cechach autystycznych, z zaburzeniami mowy i zaburzeniami zachowania. Przedstawi założenia teoretyczne: od klasycznych Freuda i Winnicotta. do współczesnych: Anzieu „Skórne-ja” (1985) „Psychodrama analityczna”, Lebovici „Przewodnictwo interakcyjne” (1987), Green „Kompleks martwej matki”(1995), Abensour „Tendencje psychotyczne” (2008), Pokaże transformacje techniki od: freudowskiej klasycznej kozetki do psychodramy przy użyciu pianina. W pracy z dziećmi, w trakcie konsultacji „poszerza” przestrzeń terapeutyczną włączając interakcje na instrumencie.
Prezentacja będzie ilustrowana materiałem klinicznym dotyczącym efektów pracy w obszarze diagnozy, terapii dziecka, oraz terapii więzi dziecka i rodziców. Zaś ilustracja na plakacie dla Koziołka to rysunek małego pacjenta, który we wspólnej pracy terapeutycznej z użyciem pianina pokonał swoje trudności.
Dr Katarzyna Walewska – psychoanalityczka, psycholog kliniczny, psychoterapeutka. Założycielka i wieloletni prezes Instytutu Psychoanalizy i Psychoterapii (IPP) w Warszawie, adiunkt Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego i certyfikowana psychoterapeutka. W roku 1989 ukończyła szkolenie psychoanalityczne w Paryskim Instytucie Psychoanalitycznym i została członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Psychoanalitycznego (IPA), obecnie ma status psychoanalityka szkoleniowego. Uzyskała także certyfikaty: psychoterapeuty, a następnie superwizora psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (1989), Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (1989) oraz Polskiego Towarzystwa Psychoterapii Psychoanalitycznej (2004).
W 1991 roku założyła Instytut Psychoanalizy i Psychoterapii w Warszawie, szkolący psychoterapeutów, a w kolejnych latach instytucje leczące: Ośrodek Terapii Dziecka w Środowisku (XIX oddział Szpitala Nowowiejskiego), Ambulatorium Psychoterapii przy Instytucie Psychoanalizy i Psychoterapii oraz Fundację „Poliklinika Korczakowska”. Autorka oryginalnej techniki psychoterapii z użyciem pianina, zaprezentowanej na kongresie IPA w Chicago w 2009 .
Jest redaktorem naczelnym kwartalnika IPP „Dialogi” i autorką licznych publikacji z dziedziny psychoanalizy
- Dr Elżbieta Zubrzycka
„Książki w dziecku. Co wnoszą, czego uczą, dlaczego warto je czytać”
Książki dla dzieci mogą rozwijać wyobraźnię, poczucie estetyki, dostarczać silnych emocji, bawić, zaciekawiać sensacją. Niektóre przekazują głębokie prawdy o życiu lub uczą ważnych umiejętności. Kiedy czytelnik identyfikuje się z wybranymi bohaterami i zdarzeniami, lepiej poznaje samego siebie. Przejmuje wartości. Zaczyna marzyć – a marzenia stają się siłą napędową w realizacji stawianych sobie celów.
Tytuły wydawane przez GWP mają za zadanie uczyć, pomagać w rozwoju i wychowaniu. Niektóre w uporządkowany sposób prezentują ważne informacje (np. ”Dobre i złe sekrety” „Dręczyciel w klasie”, ”Alkohol i jego tajemnice” „Dobre i złe przyjaźnie”, „Tajemnice pod lupą” czy „Za zasłoną złości”). Inne łączą ciekawe opowiadanie ilustrujące mechanizmy zachowań z prostym wykładem (np. „Jak pomyślę, tak zrobię”, „Po co się złościć”), a kierowane do najmłodszych poprzez postaci bohaterów uczą najważniejszych umiejętności współżycia i komunikacji (np. seria 4 tomów o zajączku Filipie, „Chcę mieć przyjaciela” czy „Motylek. Pogodne i optymistyczne opowiadania o stracie, tęsknocie i dziecięcych lękach”).
Każda książka ma konkretne edukacyjne zadanie i została opatrzona dodatkiem „Słowo do rodziców, wychowawców i nauczycieli”, zawierającym podpowiedź, w jaki sposób wykorzystując przygody bohaterów, można przekazać dzieciom ważne zasady i wartości.
W świecie pełnym przemocy, interesowności i pochłaniającej wszystkie warstwy społeczne kultury materializmu oraz korzyści, na dalszy plan schodzą wartości takie jak przyzwoitość i szacunek. Książki stają się bastionem oporu wobec tego zjawiska. Dobierając odpowiednie, można znaleźć wszystko, czego rodzice i wychowawcy chcieliby nauczyć swoje dzieci.
Słowa kluczowe i zarazem tematy poruszane w książkach dla dzieci i młodzieży: wartości rodzinne; przyjaźń: lojalność, poświęcenie i współpraca; przeciwdziałanie przemocy; komunikacja; myślenie i emocje; złość; uzależnienia; śmierć, strata i żałoba, ekologia, wiara w siebie i motywacja do nauki.
Dr Elżbieta Zubrzycka – Magister biologii (specjalizacja biochemia) i psychologii (specjalizacja kliniczna). Uzyskała doktorat nauk humanistycznych w 1986 roku. Ukończyła dwuletnie studium psychoterapii oraz liczne szkolenia w zakresie technik terapeutycznych: w tym terapii rodzin w podejściu systemowym, prowadzenia grup Balinta, NLP, hipnozy, relaksacji i in.
Pracowała przez rok w Akademii Medycznej w Gdańsku, a następnie jako terapeuta w Poradni Nerwic dla Dzieci w Gdańsku. Równolegle wykładała w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego (psychologię rodziny, wychowawczą, rozwojową, techniki terapeutyczne, psychosomatykę). Prowadziła badania naukowe w ramach projektów międzyresortowych, występowała na konferencjach i kongresach krajowych i zagranicznych.
W 1990 roku założyła Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, które do dzisiaj wydało ponad 1000 tytułów z zakresu nauk społecznych i jest uznawane za jedno z najlepszych merytorycznie wydawnictw w Polsce. Do 2012 roku była jego prezesem, a po przejęciu firmy przez synów zajęła się prowadzeniem wydawnictwa psychologicznego GWP dla dzieci.
Jest autorką sześciu książek dla dorosłych (popularno-naukowych „Narzeczeństwo, małżeństwo, rodzina. Rozwód?” (1993), „Schudnąć bez diety” (1992), „Trudne pytania” (Jak rozmawiać z dzieckiem o śmierci i żałobie 2016), i we współautorstwie: „Superwizja konsultacyjna”, „Doskonalenie zawodowe – superwizja” (2008), „Siła kobiet w biznesie (2015);
oraz ponad 30 książek dla dzieci, z których wiele zostało lekturami szkolnymi, ze względu na swój edukacyjny charakter: „O zajączku Filipie, który ze strachu dokonał wielkich czynów” „Słup soli”, „Powiedz komuś” , „Czy mogę pogłaskać psa?”, „Wielkie przygody małej kropelki wody”, „Marek- chłopiec, który miał marzenia”, „Marudek i Pogodek”, i inne. W 2018 roku ukazały się 4 nowe tytuły: „Filip, lis i magia słów”, „Tajemnice pod lupą. O czym młodzież mówi, a nie powinna. O czym młodzież nie mówi, a powinna.” , „Za zasłoną złości” oraz „Egzaminy bez lęku, bez spiny.”
Stworzyła Program „Bezpieczne dziecko”, mający chronić dzieci przed przemocą i wykorzystaniem seksualnym. Na program składają się książki jej autorstwa i innych profesjonalistów. Prowadzi liczne szkolenia z zakresu poczucia własnej wartości, komunikacji i rozwoju osobistego. Występuje w mediach. Przez siedem lat w programie Radia Plus „I jak to jest, pani psycholog?”, a od września 2018 roku w Radiu Gdańsk „Książki, które pomagają żyć”. Jest matką trzech dorosłych synów. Świetnie jeździ na nartach, lubi pływanie, spacery i długie rowerowe wycieczki.